Facebook voor inspraak werkt niet

Goed beleid is het fundament van iedere succesvolle organisatie en overheid. Waar vroeger koningen bepaalden wat goed was voor het volk, proberen beleidsmakers hedendaags beter te luisteren naar wat het volk zelf wil.

Vroeger had je daar de vergaderzalen en inspraakavonden voor, maar helaas kwam daar altijd maar een klein percentage van de doelgroep opdagen. De Vlaamse schrijver David van Reybrouck bedacht in het jaar 2010 dat je dat met 1.000 mensen tegelijk moet doen, om zo een diverser en representatiever beeld te krijgen van de ideeën en meningen van het volk. Helaas is een zogeheten G1000 op één specifiek moment alsnog beperkt representatief en kost het veel geld om te organiseren.

Het internet biedt meer mogelijkheden. Met een online discussie kun je veel meer mensen bereiken en kun je met duizenden mensen tegelijk een discussie voeren. Zo bespaar je kosten, haal je veel meer ideeën, opinies en argumenten op bij je doelgroep en kun je sneller en beter een besluit nemen. Je besluit maak je transparant en daarmee win je het vertrouwen van betrokkenen.

Online inspraak

Veel gemeenten zijn in de afgelopen jaren gaan experimenteren met online inspraak via Facebook. Naast het feit dat een groot percentage van de Nederlanders wekelijks actief is op Facebook, is het bedrijf namelijk briljant in het creëren van het gevoel dat jouw mening er toe doet. Door de vele notifications die je krijgt wanneer je vrienden je status liken of delen krijg je het gevoel dat je gehoord wordt. Slimme gemeenten maken gebruik van het bereik van Facebook om de mening van inwoners te peilen. Binnen een paar minuten kun je een bericht plaatsen dat door duizenden mensen gelezen wordt. Daarmee lijkt het alsof je als gemeente duizenden mensen betrekt bij actuele ontwikkelingen.

De keerzijde van Facebook is het verbale geweld dat losbarst als je op Facebook een prikkelende stelling plaatst over hondenpoep op straat, de protesten tegen een AZC in Geldermalsen of het legaliseren van softdrugs. Vaak worden dit soort onderwerpen om die reden gemeden door gemeenten, wat niet goed is, omdat daar ook over gepraat moet worden.

Wat gaat er mis?

Het sorteringsalgoritme

Wie weleens een politieke stelling op Facebook heeft gedeeld heeft wellicht gemerkt wat er gebeurt. Er ontstaat een lange lijst met reacties van opinies, argumenten en stellingen kris-kras door elkaar. Deze opeenstapeling van reacties wordt door Facebook gesorteerd op ‘populariteit’. Facebook weet namelijk dat vanaf een aantal reacties vrijwel niemand die lange lijst met reacties gaat doorlezen. De reacties van jouw eigen Facebook vrienden staan bovenaan, evenals de reacties met de meeste likes.

Dat is een prima systeem als het gaat om kattenfoto’s, vakantiefoto’s en grappige filmpjes. Het is echter een heel verkeerd systeem wanneer het gaat om serieuze discussiepunten. Het ‘populariteitssysteem’ van Facebook zorgt dan voor een naar effect:

Populaire en populistische reacties op Facebook komen bovenaan te staan. Controversiële reacties komen onderaan te staan.

Het resultaat is dat mensen die over hun Facebook wall scrollen slechts populistische oneliners lezen die worden geplaatst onder politieke stellingen en artikelen. De nuance van de discussie komt niet tot zijn recht en het is daardoor vrijwel onmogelijk om oplossingen te vinden in zulke discussies. Dit is natuurlijk niet zo’n groot probleem wanneer het om een paar mensen gaat die uit persoonlijke interesse discussies met elkaar aangaan op Facebook.

Geen goede methode om draagvlak te meten

Hoewel je via Facebook tegenwoordig veel mensen kunt bereiken, is het geen goede manier om betrokkenheid en draagvlak voor beleidsmaatregelen te meten. Wat betekent het als iemand de stelling “Gemeente X wil een nieuwe speeltuin bouwen” liked? Vindt die persoon het dan leuk, grappig, interessant of is het sarcastisch bedoeld? Als veel mensen een stelling liken is dat natuurlijk een goede reden om even door de reacties heen te bladeren, maar een like op zich zegt vrijwel niets. Het zou mogelijk moeten zijn om voor of tegen een idee te stemmen.

Op Facebook kun je ook een poll plaatsen, waarmee je ergens op kunt stemmen. Dat werkt echter eenzijdig, want mensen kunnen geen alternatieve oplossingen aandragen voor problemen. Tevens kun je de stelling niet uitgebreid toelichten. Het zou mogelijk moeten zijn om een vraag te stellen en daaronder ideeën te plaatsen, waar mensen per idee inhoudelijk op kunnen reageren.

Dat zijn belangrijke redenen waarom wij Argu hebben opgericht. Op onze visie pagina kun je meer lezen over de problemen die Argu kan oplossen.

Vragen of opmerkingen?

e: michiel@argu.co t: 06–53962242