5 trends voor burgerparticipatie in 2021
2020 was een ongekend jaar. Naast alle gevolgen voor de gezondheids(zorg), de economie en de rest van de maatschappij heeft de coronacrisis ook voor veel veranderingen gezorgd op het gebied van burgerparticipatie. 2021 zal in het teken staan van de volgende vijf trends.
1: Meer online participatie
Het staat vast dat online participatie enorm gaat toenemen in de komende jaren. Zo rond 2015 begon de hype van online participatieplatforms waarmee overheden en andere organisaties inhoudelijk in gesprek kunnen gaan met inwoners over beleid. Door veel te experimenteren hebben veel organisaties ontdekt hoe je de voordelen uit online participatie kunt halen.
De coronacrisis heeft deze trend versneld. Met het ingaan van de lockdown in maart 2020 werden alle organisaties gedwongen om volledig over te stappen op online communicatie. Gemeenten konden bijvoorbeeld geen inspraakavonden meer organiseren in een zaaltje. En klankbordgroepen moesten de ronde tafel verruilen voor MS Teams.
Online participatie kent meestal geen beperkingen in het aantal deelnemers, waardoor je potentieel met duizenden mensen kunt samenwerken aan het vinden van goede ideeën en oplossingen. Ook wordt online participatie steeds laagdrempeliger om gebruik van te maken. Het is overduidelijk dat alle participatietrajecten in 2021 een online onderdeel zullen hebben of zelfs volledig online zullen worden gefaciliteerd.
Tip: bekijk hoe je online participatie voor elke trede van de participatieladder kunt inzetten.
2: De energietransitie
De energietransitie is een enorm groot project dat veel veranderingen teweeg gaat brengen voor inwoners en overheden. Participatie is belangrijk om de behoeften van inwoners in kaart te brengen, goede ideeën te verzamelen en draagvlak te meten voor specifieke oplossingen.
De Drechtsteden hebben een online platform gelanceerd waarmee inwoners kunnen meedenken met de energietransitie. Op denkmee.drechtstedenenergie.nl kunnen inwoners meepraten en vragenlijsten invullen die gaan over de regio. De zeven gemeenten hebben ieder ook een eigen platform waar wordt gesproken over lokale thema's.
3: Pilots omgevingswet
De omgevingswet in Nederland staat voor de deur. Kort samengevat schrijft de omgevingswet voor dat voor alle veranderingen in de fysieke omgeving participatie moet plaatsvinden om goedkeuring te krijgen van omwonenden. In de wet staat niet heel duidelijk omschreven hoe participatie dan precies moet plaatsvinden. Het is dus aan gemeenten om te ontdekken hoe ze dat proces precies willen gaan vormgeven. Dat betekent dat er in 2021 veel pilots zullen komen voor participatietrajecten in het kader van de omgevingswet.
De gemeente Scherpenzeel heeft bijvoorbeeld een omgevingsvisie gemaakt met behulp van een participatieplatform dat is ontwikkeld door Argu.
4: Verkiezingen
Op 17 maart mag Nederland weer naar de stembus. Dat is toch de dag waarop Nederlanders de meeste invloed kunnen uitoefenen op hoe het land bestuurd wordt. Hoewel de coronacrisis op moment van schrijven nog veruit de meeste media-aandacht krijgt, zullen de verkiezingscampagnes en de nasleep van de verkiezingsuitslag in het teken staan van maatschappelijke betrokkenheid.
5: Open data
In de afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd in het beschikbaar stellen van open overheidsdata. Naast de bekende data van het CBS en het Kadaster is er tegenwoordig ook machine-leesbare raadsinformatie en stateninformatie. Via de Vereniging Nederlandse Gemeenten hebben 200 gemeenten en provincies zich aangesloten bij OpenBesluitvorming.nl. Je kunt daar eenvoudig door alle raads- en stateninformatie zoeken. Zo kunnen raads- en statenleden eenvoudig thema's volgen bij andere overheden, waardoor het besluitvormingsproces meer wordt gebaseerd op data. In de komende maanden zullen er meer interactiemogelijkheden worden gelanceerd om te werken met open overheidsdata.
Maak er een participatief jaar van!
In 2021 zal online participatie meer gaan toenemen. En dat is nodig om grote groepen inwoners te betrekken bij de energietransitie en de omgevingswet. Hoe gaat jouw organisatie deze uitdagingen aan? Laat het weten in de reacties hieronder!