Hoe zorg je voor duurzame participatie?

Veel gemeenten zien participatietrajecten als losstaande onderwerpen waar mensen bij betrokken moeten worden. Het risico van deze aanpak zit 'em in de vervolgstappen. Als je niets doet met de input (geen besluit neemt of niet terugkoppelt), stel je de enthousiastelingen teleur en zullen ze de volgende keer niet meer meedoen.

Als mensen één of twee keer hebben bijgedragen aan een project waar vervolgens niets mee is gebeurd, neemt het enthousiasme af en moet je per project steeds meer moeite doen om mensen te betrekken.

Dit fenomeen wordt bij gebruikers van enquête tools ook wel "enquête-moeheid" genoemd. Na vijf enquêtes invullen hebben mensen er geen zin meer in omdat men meestal niet te horen krijgt wat er met de input gebeurt.

Early adopters goed behandelen

In onderstaande grafiek wordt weergegeven hoe grote groepen mensen reageren op innovatie. Wanneer een nieuwe dienst wordt geïntroduceerd, in dit geval een e-participatietool, kennen weinig mensen de werkwijze. Een klein deel van de doelgroep zal interesse tonen. Dat zijn de "innovators & early adopters". Pas als het succes is bewezen volgt de "early and late majority" en als laatste zijn ook de "laggards" overtuigd.

(Bron: Timeline.com)

Bedenk wat er gebeurt als je een participatietraject start en mensen gaat uitnodigen om mee te denken over gemeentebeleid. De "innovators and early adopters" vinden het interessant en doen mee. Maar het grootste deel van de mensen kijkt nog de kat uit de boom.

Stel je voor wat innovators en early adopters doen als ze na weken / maanden niets meer horen van de gemeente. Het enthousiasme van die mensen, dat ze mee mogen denken met het gemeentebestuur verdwijnt snel. Die mensen zie je de volgende keer niet meer terug. Bij het volgende project waarbij je mensen online wil betrekken doen deze mensen niet meer mee. Ze zien de waarde niet meer in omdat ze weten dat er toch niets met hun input gebeurt.

Als je kiest voor e-participatie, zorg er dan voor dat je de early adopters goed behandelt. Zij zullen het touw voor je gaan trekken om de rest van de inwoners mee te trekken naar deze vorm van participatie.

Welke insteek zorgt voor een duurzaam voordeel?

Er zijn een aantal e-participatieplatforms die focussen op het "ideeën verzamelen principe" en minder op besluitvorming. Dat is logisch omdat een "ideeënbus" simpel en laagdrempelig is. Vervolgens zet je een simpele promotiecampagne op door veel online te adverteren. Binnen no-time heb je duizend of meer reacties verzameld.

Maar wat gebeurt er dan? Gaan wethouders of raadsleden reageren op alle ideeën? Nemen ze een besluit op basis van de ideeën van deelnemers? Argu ziet deze laatste stappen als cruciaal om duurzame participatie mogelijk te maken. Het platform is daarom ook gefocust op structuur aanbrengen in de ideeën, meningen, argumenten en stemmen van deelnemers. Zo ontstaat een simpel overzicht van de probleemstelling, de ideeën waar het meest op is gestemd en de meest relevante argumenten per idee. Bestuurders kunnen zo eenvoudiger een besluit nemen en dat plaatsen op Argu.

Slimme gemeenten beseffen dat je strategisch om moet gaan met participatie. Als je investeert in de lange termijn zul je daar later de vruchten van plukken.

Klinkt het niet als de droom van iedere gemeente? Een community opbouwen van geïnformeerde inwoners die online meedenken met beleid. Voor ieder participatietraject kun je duizenden inwoners bereiken en inhoudelijk met ze in gesprek gaan. Je hoeft niet steeds weer een project op te zetten, mensen uit te nodigen, brieven te versturen etc.

De gemeente Hollands Kroon heeft die situatie bereikt. Op dit moment beheren zij een Argu community met meer dan 8.300 leden. Dat is op een gemeente met 48.434 inwoners ruim 17% van de bevolking. Ter vergelijking, hun actief beheerde Facebookpagina heeft nu 4.920 leden (10%).

Wat tot dat succes heeft geleid is de keuze voor online participatietrajecten waarbij een besluit genomen wordt in plaats van louter ideeën verzamelen. Na het sluiten van de online discussies is bij vijf van de zes discussies een besluit genomen door de gemeenteraad ofwel een projectleider. Inwoners hebben zo keer op keer gezien dat er écht iets is gebeurd met hun input.